Cesky terrier, het eerste erkende ras afkomstig uit Tsjechië, is het resultaat van doelbewuste kruising tussen de Schotse en de Sealyham terrier. Door de “vader” van het ras, Dhr. Horák, is vanaf 1949 gezocht naar een wat lichtere en meer bewegelijke hond dan de twee oorspronkelijke rassen; hond die een goed pigment zou hebben (dus niet wit, zoals de Sealyham), een makkelijk te verzorgen vacht en praktische hangoren. Daarnaast moest het nieuwe ras van een meer zachtaardig karakter zijn dan de meeste terriers.
Cesky terrier is een kortbenige, langharige, goed gebouwde, elegante hond, iets langer dan hoog. Hij is gemiddeld 28 cm hoog en weegt tussen 6 en 10 kg. Het hoofd is lang en niet echt breed met middelgrote, hoog geplaatste hangende oren en middelgrote, donkere ogen met een lieve uitstraling. De hals is tamelijk lang en vormt een elegante boog. De rug is sterk, goed verend en vertoond een lichte welving in de ledenpartij. De staart is vrij laag aangezet, in rust sabelvormig naar beneden gedragen. Bij opwinding kan de staart horizontaal of iets hoger gedragen worden. Zowel voor- als achterhand dient zo recht mogelijk te zijn, waarbij de voorhand goed naast het lichaam geplaatst moet zijn. De beweging moet vrij, licht en ruim zijn. Beharing van de Cesky is duidelijk anders dan van de meeste terriers: zacht, zijdeachtig, licht golvend en lang. Het haar is tamelijk dun, zodat de lichaamslijnen goed zichtbaar blijven. Cesky terrier bestaat in twee kleurvarianten: grijsblauw (pups worden als zwart geboren) en licht koffiebruin (pups zij bij geboorte donker chocola). In beide varianten zijn alle denkbare tinten van de basiskleuren mogelijk. Zowel bij de grijze als bij de bruine Cesky’s zijn toegestaan gele of witte aftekeningen op het hoofd, hals, borst, buik onder de staart en aan de voetjes.
Het karakter van de Cesky terrier is niet een typisch terrierkarakter. Hij is wat rustiger, zachtaardiger en beter hanteerbaar dan de meeste terriers. Hij is vrij aanhankelijk en kan zich gereserveerd opstellen ten opzichte van vreemden. Hij kan prima opschieten met andere honden, andere huisdieren (zoals b.v. katten, konijnen) en kinderen, maar kan ook goed tegen alleen zijn. Mits goed gesocialiseerd kan de Cesky terrier goed tegen de drukte van een grote stad en de meeste zijn dol op reizen.
Van oorsprong is de Cesky een jachthond. Het jagen op- maar ook onder de grond op bij voorbeeld vos en das was het werk, waarvoor hij ooit gefokt werd. Sommige Cesky’s worden vandaag nog voor jacht gebruikt, met name in Tsjechië en Slowakije. De meeste worden echter gehouden als een gezelschapshond. Thuis lekker lui en vooral warm liggen, maar ook lange wandelingen of joggen met het baasje, alles kan. Gezien zijn karakter, gemakkelijke trainbaarheid en grote bewegelijkheid is de Cesky ook goed te gebruiken als sporthond. Diverse gehoorzaamheidsexamens en -wedstrijden of behendigheid behoren tot zijn mogelijkheden. Ook aan disciplines als fly ball doet de Cesky, mede dankzij zijn enorme apporteerdrift, graag mee! En last but not least: Cesky is een prima waakhond. Hoewel klein qua lichaam, staat hij zijn mannetje als het nodig is. Hij is vanzelfsprekend geen verdedigingshond, maar laat met zijn stem duidelijk weten, als er vreemden in de buurt zijn.
